𝐓𝐡𝐞𝐨 𝐓𝐫𝐮𝐧𝐠 𝐭𝐚̂𝐦 𝐃𝐮̛̣ 𝐛𝐚́𝐨 𝐤𝐡𝐢́ 𝐭𝐮̛𝐨̛̣𝐧𝐠 𝐭𝐡𝐮̉𝐲 𝐯𝐚̆𝐧 𝐪𝐮𝐨̂́𝐜 𝐠𝐢𝐚, 𝐭𝐫𝐨𝐧𝐠 𝐛𝐮𝐨̂̉𝐢 𝐬𝐚́𝐧𝐠 𝐧𝐠𝐚̀𝐲 𝟓 𝐭𝐡𝐚́𝐧𝐠 𝟔, 𝐭𝐫𝐚̣̂𝐧 𝐦𝐮̛𝐚 𝐥𝐨̛́𝐧 𝐭𝐫𝐞̂𝐧 đ𝐢̣𝐚 𝐛𝐚̀𝐧 𝐇𝐚̀ 𝐍𝐨̣̂𝐢 𝐜𝐨́ 𝐭𝐨̂̉𝐧𝐠 𝐬𝐨̂́ 𝟏𝟎.𝟐𝟏𝟓 𝐥𝐮̛𝐨̛̣𝐭 𝐬𝐞́𝐭 đ𝐚́𝐧𝐡, 𝐯𝐨̛́𝐢 𝟕𝟎𝟐𝟓 𝐜𝐮́ đ𝐚́𝐧𝐡 𝐜𝐡𝐚̣𝐦 đ𝐚̂́𝐭, 𝐜𝐨́ 𝐭𝐡𝐨̛̀𝐢 đ𝐢𝐞̂̉𝐦 𝟒𝟓𝟒 𝐜𝐮́ 𝐬𝐞́𝐭 đ𝐚́𝐧𝐡 𝐱𝐮𝐨̂́𝐧𝐠 𝐦𝐚̣̆𝐭 đ𝐚̂́𝐭 𝐭𝐫𝐨𝐧𝐠 𝟏𝟎 𝐩𝐡𝐮́𝐭.
Thời tiết Hà Nội sáng nay ai cũng khiếp sợ.
Buổi sáng chuẩn bị đi làm, tôi mở cửa sổ thò đầu ra ngoài xem trời có mưa không. Tư thế của tôi khi đó, tay trái nắm khung cửa sổ, tay phải vịn lên thành, đầu ở giữa nhìn ra ngoài. Bởi vì tôi đang ngẩng đầu lên nhìn cho rõ ràng nhất, thì đột nhiên thấy một tia sét lớn, ánh sáng lấp đầy cả bầu trời. Tốc độ tia sét 300.000 km/s nên rất nhanh. Tôi vừa định rút đầu lại thì đột nhiên toàn bộ tầm nhìn bùng lên một quả cầu ánh sáng rực rỡ, như thể khuôn mặt tôi bị ép vào chiếc bóng đèn sợi dây tóc sáng chói khổng lồ, trung tâm quả cầu chủ yếu ánh sáng trắng, vùng ngoại vi có màu hoa oải hương. Tóc gáy và các lỗ chân lông dựng đứng, tôi vừa thụt đầu vào, liền nghe thấy một tiếng sấm lớn đinh tai nhức óc, vì tốc độ sấm chỉ 0,34km mỗi giây.
Sét là thảm họa thiên nhiên nguy hiểm nhất cho đến nay.
Thiệt hại và tổn thất của sét thậm chí có thể vượt qua cả sóng thần và động đất. Sét là nguyên nhân chính gây ra cháy rừng, rơi máy bay, biến động lưới điện, nhiễu tín hiệu, hỏng hóc thiết bị điện tử. Phạm vi tác hại rất rộng và tổn thất rất lớn. Tác hại của sét là một xung điện có cường độ hàng chục, thậm chí hàng triệu volt, có thể trực tiếp phá hủy lớp cách điện của các thiết bị điện như máy phát điện, máy biến áp, cầu dao, làm cháy dây dẫn, gây mất điện trên diện rộng, gây cháy nổ do tác động nhiệt mạnh. Khi một dòng sét cực lớn chạy xuống đất, điện áp tiếp đất cực cao sẽ được tạo ra tại điểm sét đánh và các bộ phận được kết nối với nó, dễ gây thương vong cho động cơ, cũng như các thiết bị.
Tác động phá hủy của sét có thể được chia thành thiệt hại do hiệu ứng nhiệt và thiệt hại do hiệu ứng cơ học.
Tác dụng hủy diệt của hiệu ứng nhiệt được biểu hiện bằng một dòng sét cực lớn đi qua vật thể, sẽ chuyển hóa thành nhiệt năng trong thời gian rất ngắn, gây cháy, nóng chảy, cacbon hóa, từ đó gây ra tai nạn cháy nổ.
Tác dụng hủy diệt do hiệu ứng cơ học của sét đánh được thể hiện ở chỗ vật thể bị sét đánh bị tổn thương do va chạm rất lớn, thậm chí vỡ thành từng mảnh. Điều này là do khi một dòng sét cực lớn đi qua vật thể bị đánh trúng, nước chứa trong vật thể bị sét đánh ngay lập tức bốc hơi thành một lượng lớn khí, gây giãn nở đột ngột dữ dội khiến vật thể bị phá huỷ.
Đối với cơ thể con người, sét đánh có thể gây bỏng nặng ở hai dạng, một là bỏng điện sẽ rất sâu, hai là bỏng nhiệt sẽ rất rộng; đa số người bị sét đánh sẽ tử vong ngay tại chỗ.
Một khi bị sét đánh, từ con người đến gia súc, từ các vật dụng cho đến công trình, thiệt hại khi bị sét đánh là rất lớn, cơ hội tránh thiệt hại gần như bằng không. Chỉ bằng cách làm tốt công tác chống sét, chúng ta mới có thể ngăn chặn được thảm họa trước khi chúng xảy ra, đặc biệt là con người.
𝐏𝐡𝐨̀𝐧𝐠 𝐜𝐡𝐨̂́𝐧𝐠 𝐬𝐞́𝐭 𝐭𝐫𝐨𝐧𝐠 𝐧𝐡𝐚̀ 𝐧𝐡𝐮̛ 𝐭𝐡𝐞̂́ 𝐧𝐚̀𝐨?
① Phải tắt ti vi, tốt nhất là ngắt kết nối ti vi ngay khi có giông bão.
② Đóng cửa ra vào và cửa sổ để tránh sét hình cầu xâm nhập.
③ Tránh xa ổ điện, đường dây và thiết bị có khả năng truyền sóng sét xâm nhập ít nhất 1,5m. Nghĩa là, cố gắng tạm thời không sử dụng các thiết bị điện, tốt nhất là rút phích cắm điện, không gọi điện thoại di động và điện thoại cố định, không dùng đường dây truy cập internet, không đến gần các thiết bị kim loại trong nhà như bộ tản nhiệt. Tránh xa đường dây điện, dây điên thoại, đường dây phát sóng nhằm ngăn chặn các đường dây và thiết bị này gây ra sự phóng điện thứ cấp cho cơ thể con người. Không đứng dưới bóng đèn điện.
④ Không sử dụng vòi hoa sen, không sử dụng vòi nước, không tắm rửa, không ở gần ống nước và ống cống.
⑤ Không mặc quần áo ướt, tránh xa những bức tường ẩm ướt, không thò đầu hay thò tay ra ngoài.
𝐂𝐚́𝐜𝐡 𝐭𝐫𝐚́𝐧𝐡 𝐬𝐞́𝐭 đ𝐚́𝐧𝐡 𝐧𝐠𝐨𝐚̀𝐢 𝐭𝐫𝐨̛̀𝐢.
➊ Để ngăn ngừa tai nạn phản ứng dữ dội và tổn thương do điện áp bước, hãy tránh xa cột thu lôi và dây dẫn nối đất của tòa nhà.
➋ Tránh xa các tòa tháp cao tầng biệt lập không có thiết bị chống , cột điện, cây cối đặc biệt là cây lớn. Bởi vì, khi có sấm sét thì các toà nhà cao tầng, cột điện, cây lớn có thể đóng vai trò là vật thu sét, đặc biệt là ở những bãi đất trống. Người đứng phía dưới, ngoài tác động trực tiếp của sét, còn là vật thể song song chịu tác động của hiệu ứng bước, mà hiệu ứng bước càng lớn thì hiệu điện thế càng cao nên sẽ càng nguy hiểm. Trong những trường hợp bất khả kháng, nhưng ở một khu có nhiều cây cối, thì giữ khoảng cách tối thiểu 5 mét, đồng thời ngồi xuống thu mình thấp với hai chân chụm.
➌ Tránh xa những ngọn đồi, bờ biển, sông, ao hồ.
➍ Tránh xa hàng rào thép gai, dây phơi quần áo bằng kim loại, tránh càng sớm càng tốt.
➎ Cố gắng không đi bộ dưới mưa bão sấm sét, đặc biệt ở nơi hoang dã khi có giông bão. Trong trường hợp khẩn cấp và cần gấp, hãy mặc áo mưa bằng nhựa không thấm nước, đi bộ với tốc độ chậm hơn và đi những bước nhỏ hơn để tránh hiệu ứng bước. Không cưỡi gia súc, không đi xe máy, không đi xe đạp. Không sử dụng ô có cột kim loại, không mang theo các vật dụng có kim loại như gậy golf, cuốc xẻng, tháo bỏ đồ trang sức hay kẹp tóc có kim loại.
➏ Trước khi một người bị sét đánh, người đó sẽ đột nhiên có cảm giác dựng tóc gáy, kiến bò quanh đầu, kiến bò quanh tay, hoặc da run rẩy. Lúc này, phải ngay lập tức hạ thấp độ cao cơ thể bằng cách ngồi thụp xuống, hai bàn chân chụm gần nhau, hai chân khép lại, hai tay ôm lấy đầu gối và cúi đầu xuống, không để các bộ phận cơ thể nhô ra ngoài.
➐ Tìm nơi trú ẩn như ống khói, cột cờ, các tòa nhà có khung kim loại rộng và có thiết bị chống sét. Ngồi trong ô tô sẽ an toàn, nhưng ô tô đi trong mưa dễ bị sét đánh gây hư hại vòm và bánh xe có thể bị tai nạn giao thông, sét cũng có thể gây tổn hại các thiết bị điện tử, gây cháy. Chú ý các ô tô tải che bạt, máy kéo, đều có nguy cơ rất cao bị sét đánh.
(Bài viết ngày 5/6/2024 trên Fanpage Bác sĩ Trần Văn Phúc)./.
