𝐇𝐮́𝐭 𝐭𝐡𝐮𝐨̂́𝐜 𝐥𝐚́, 𝐧𝐨́ 𝐤𝐡𝐨̂𝐧𝐠 𝐜𝐡𝐢̉ đ𝐨̛𝐧 𝐠𝐢𝐚̉𝐧 𝐥𝐚̀ đ𝐨̂́𝐭 𝐜𝐡𝐚́𝐲 𝐜𝐡𝐢́𝐧𝐡 𝐦𝐢̀𝐧𝐡, 𝐦𝐚̀ 𝐜𝐨̀𝐧 đ𝐨̂́𝐭 𝐜𝐚̉ 𝐪𝐮𝐨̂́𝐜 𝐠𝐢𝐚!

Bộ phim truyền hình châm biếm chính trị Anh “Vâng, thưa Thủ tướng – Yes, Prime Minister”, có nhiều chi tiết khá thú vị như “Thuốc lá z-iết chết 100.000 người mỗi năm, chúng ta nhận được gì?” “4 tỉ bảng Anh một năm, 25.000 việc làm trong ngành thuốc lá, xuất khẩu bùng nổ, thuế thuốc lá chiếm một phần ba quỹ y tế công cộng và những người hút thuốc tự nguyện hi sinh bản thân để cứu đồng bào của họ” “100.000 người này sống sót và chết vì tuổi già, lương hưu và an sinh xã hội mà họ cần sẽ cao hơn chi phí y tế.”

Vâng: thuốc lá đóng góp quá lớn(!)

Đ𝒐́𝙣𝙜 𝙜𝒐́𝙥 𝙡𝒐̛́𝙣 𝙣𝙝𝒂̂́𝙩 𝙘𝒖̉𝙖 𝙩𝙝𝙪𝒐̂́𝙘 𝙡𝒂́, 𝙠𝙝𝒐̂𝙣𝙜 𝙜𝒊̀ 𝙠𝙝𝒂́𝙘, đ𝒐́ 𝙡𝒂̀ 𝙡𝒂̀𝙢 𝙜𝙞𝒂̀𝙪 𝙘𝙝𝙤 𝙣𝙜𝒂̀𝙣𝙝 𝙙𝒖̛𝒐̛̣𝙘 𝙥𝙝𝒂̂̉𝙢.

Hút thuốc lá gây ra nhiều vấn đề về sức khỏe, đặc biệt là các bệnh về đường hô hấp (như viêm phế quản, bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính, ung thư phổi), các bệnh tim mạch (như bệnh tim và đột quỵ), các bệnh lí về da (lão hóa da, khô da, nhăn da và tăng sắc tố da), các vấn đề về sức khoẻ răng miệng (như răng ố vàng, hôi miệng, ung thư miệng, ung thư họng)…

Nói đến thuốc lá phải nói đến ung thư.

Y học hiện đại đã chứng minh rằng, hút thuốc lá là hít phải hơn 1000 chất hoá học, bao gồm hơn 30 chất ung thư như hydro xyanua, carbon monoxide, benzopyrene và hexapeptid. Một nghiên cứu của Bệnh viện K cho thấy có tới 96,8% người bệnh ung thư phổi có hút thuốc lá. Đó là chưa kể ung thư thực quản, ung thư đại tràng, ung thư bàng quang, ung thư tuỵ, ung thư thận và rất nhiều ung thư khác.

Không chỉ người trực tiếp hút thuốc lá bị ảnh hưởng, mà những người xung quanh cũng bị hút thụ động, có thể mắc các vấn đề sức khoẻ tương tự. Thuốc lá cũng ảnh hưởng nghiêm trọng đến phụ nữ mang thai và thai nhi, làm tăng nguy cơ sinh non, trẻ nhẹ cân và thai chết lưu, đồng thời có thể gây ra các bệnh về hệ thống sinh sản ở nữ.

Đ𝒐́𝙣𝙜 𝙜𝒐́𝙥 𝙩𝙝𝒖̛́ 𝙝𝙖𝙞 𝙘𝒖̉𝙖 𝙩𝙝𝙪𝒐̂́𝙘 𝙡𝒂́, đ𝒐́ 𝙡𝒂̀ 𝙜𝙞𝒂̉𝙢 𝙜𝒂́𝙣𝙝 𝙣𝒂̣̆𝙣𝙜 𝙖𝙣 𝙨𝙞𝙣𝙝 𝙭𝒂̃ 𝙝𝒐̣̂𝙞, 𝙜𝙞𝒖́𝙥 𝙠𝙞𝙣𝙝 𝙩𝒆̂́ 𝙘𝒐́ đ𝙞𝒆̂̀𝙪 𝙠𝙞𝒆̣̂𝙣 𝙩𝒂̆𝙣𝙜 𝙩𝙧𝒖̛𝒐̛̉𝙣𝙜 𝙩𝒐̂́𝙩(!)

Thuốc lá đang cướp đi 104.000 sinh mạng người Việt mỗi năm – tức là trung bình mỗi ngày có gần 300 người chết vì hút thuốc chủ động và thụ động. Con số này cao gấp 2,5 lần số ca tử vong tại Việt Nam do đại dịch Covid-19. Với con số tử vong như vậy, hút thuốc lá có thể giảm được gánh nặng về an sinh xã hội và lương hưu, làm giảm xu hướng già hoá và tăng tỉ lệ người trẻ.

Đất nước cứ hút thuốc lá như thế này, càng nhiều người hút thuốc y bác sĩ càng nhiều công ăn việc làm, kinh tế càng tăng trưởng, doanh thu thuế sẽ càng tăng và lương hưu của mỗi người sẽ không bị hao hụt hay xoá bỏ khi già đi.

Tôi đùa vui bằng cách châm biếm vậy thôi!

𝐓𝐨̂̉ 𝐜𝐡𝐮̛́𝐜 𝐘 𝐭𝐞̂́ 𝐓𝐡𝐞̂́ 𝐠𝐢𝐨̛́𝐢 (𝐖𝐇𝐎) đ𝐚̃ 𝐫𝐚̂́𝐭 𝐬𝐨̂́𝐭 𝐫𝐮𝐨̣̂𝐭 𝐜𝐡𝐨 đ𝐚̂́𝐭 𝐧𝐮̛𝐨̛́𝐜 𝐜𝐮̉𝐚 𝐜𝐡𝐮́𝐧𝐠 𝐭𝐚, đ𝐞̂́𝐧 𝐧𝐨̂̃𝐢 𝐖𝐇𝐎 𝐩𝐡𝐚̉𝐢 𝐤𝐞̂𝐮 𝐠𝐨̣𝐢 𝐭𝐚̆𝐧𝐠 𝐭𝐡𝐮𝐞̂́ 𝐭𝐡𝐮𝐨̂́𝐜 𝐥𝐚́, 𝐯𝐢̀ 𝐦𝐮̣𝐜 𝐭𝐢𝐞̂𝐮 𝐬𝐮̛́𝐜 𝐤𝐡𝐨𝐞̉ 𝐯𝐚̀ 𝐭𝐡𝐢̣𝐧𝐡 𝐯𝐮̛𝐨̛̣𝐧𝐠 𝐜𝐮̉𝐚 𝐕𝐢𝐞̣̂𝐭 𝐍𝐚𝐦.

rong những năm qua, chúng ta đã nỗ lực ở công tác tuyên truyền không sử dụng thuốc lá, cấm quảng cáo thuốc lá trên phương tiện truyền thông, siết chặt quy định về địa điểm hút thuốc, hỗ trợ cai nghiện thuốc lá. Thế nhưng tác động còn khá khiêm tốn, tỉ lệ hút thuốc ở nam giới trưởng thành có giảm nhưng vẫn ở mức rất cao khoảng 41%. Cũng bởi biện pháp đóng góp khoảng 60% hiệu quả trong việc giảm tỉ lệ sử dụng thuốc lá là tăng thuế và giá bán thì lại chưa được quan tâm đúng mực. Hay nói cách khác, chính sách thuế thuốc lá ở nước ta còn quá yếu.

Thật nghịch lí khi một sản phẩm gây ra hàng loạt bệnh nguy hiểm nhưng chỉ có giá bán từ 10.000 đồng đến vài chục nghìn đồng, nguyên nhân là do thuế quá thấp. Và khi bệnh ập đến, chi phí điều trị hàng trăm triệu, có khi cả tỉ đồng, đủ để khiến một gia đình khánh kiệt. Không chỉ ảnh hưởng đến cá nhân hay mỗi gia đình, thuốc lá còn đè gánh nặng lên hệ thống y tế và ảnh hưởng đến sự phát triển lâu dài của đất nước.

Giá thuốc lá ở Việt Nam quá thấp do thuế.

Tiến sĩ Angela Pratt, Đại diện của Tổ chức Y tế Thế giới tại Việt Nam cho rằng: “Một trong những lý do khiến tỉ lệ hút thuốc lá ở Việt Nam cao là do thuốc lá cực kì rẻ – và vì thuế thuốc lá thấp. Thuế thuốc lá ở Việt Nam chỉ chiếm 36% giá bán lẻ, so với mức trung bình toàn cầu là 62% và khuyến nghị của WHO là ít nhất 75% giá bán lẻ.”

Hãy nhìn sang các quốc gia láng giềng:

• 𝑇ℎ𝑎́𝑖 𝐿𝑎𝑛 78,6%

• 𝑃ℎ𝑖𝑙𝑖𝑝𝑝𝑖𝑛𝑒𝑠 71,3%

• 𝑆𝑖𝑛𝑔𝑎𝑝𝑜𝑟𝑒 67,5%

Tôi không hút thuốc, nói đúng hơn là trước đây tôi hút mỗi ngày hai bao thuốc còn bây giờ thì không, bằng những trải nghiệm của mình ở vai trò vừa là người đã từng hút thuốc vừa là bác sĩ, tôi nghĩ rằng đánh thuế cao đối với thuốc lá là một ý tưởng hay. Tôi cho rằng, đối với đa số những người đang hút thuốc thì việc tăng thuế cao đến đâu thì cũng không thể thay đổi được hành vi không văn minh này, nhưng đối với người chưa hút và trẻ vị thành niên thì nó lại có tác dụng ngăn chặn.

Tại sao lại phải thu thuế thuốc lá thật cao?

Chúng ta đều biết rằng, quốc gia nào cũng cần tiền để xây dựng cơ sở hạ tầng, kiểm soát lũ lụt và cứu trợ thiên tai, đầu tư cho y tế và giáo dục, tất cả các hoạt động của một quốc gia đều cần đến tiền. Một trong những nguồn của cải chính mà quốc gia có thể kiểm soát là thuế. Câu hỏi đặt ra là làm thế nào để thu thuế. Thuế phải công bằng nhất có thể, nhưng chi phí thuế cũng phải được cân nhắc. Sau hàng ngàn năm khám phá, các chính phủ đã phát hiện ra một điều quan trọng rằng, trong một xã hội đa dạng, việc thực hiện bằng cách thu thuế đối với một số mặt hàng chủ chốt mà mọi tầng lớp và mọi người thường cần sẽ dễ dàng hơn nhiều so với việc thu thuế đối với mọi mặt hàng, mọi hoạt động và mọi người. Điều này giống như một vùng có hàng triệu con đường. Nếu các trạm kiểm soát được thiết lập trên mọi con đường để thu phí, sẽ bất tiện cho cả người thu phí và những người bị thu phí khác. Tuy nhiên, nếu hầu hết mọi người trong vùng này phải đi qua một hoặc hai ngã tư chính, và ngay cả khi họ không đi qua các ngã tư chính này, họ vẫn cần vận chuyển hàng hóa quan trọng qua các ngã tư chính này, thì chỉ cần thiết lập các trạm kiểm soát tại một số ít ngã tư chính này để đạt được mục tiêu thu phí cho toàn bộ vùng sẽ khả thi hơn nhiều.

Do đó, vào thời cổ đại người ta đánh thuế muối và thuế sắt, vì mọi người đều cần ăn muối và mọi ngành công nghiệp đều cần sử dụng sắt. Việc đánh thuế vào muối và sắt sẽ làm tăng giá muối và giá sắt, cuối cùng, thuế sẽ được phân bổ cho mọi tầng lớp và khía cạnh của xã hội. Tuy nhiên, việc đánh thuế nặng đối với các phương tiện sản xuất cơ bản như muối và sắt cũng có tác động tiêu cực. Nó khiến mọi người cảm thấy chi phí sinh hoạt quá cao và khiến người sản xuất cảm thấy chi phí cho các phương tiện sản xuất quá cao, điều này không có lợi cho sự tăng trưởng dân số và phát triển năng suất. Vì thế, một cách khéo léo hơn để thu thuế là tập trung đánh thuế nặng vào những mặt hàng phổ biến nhưng hơi xa xỉ, không phải là không thể sống thiếu.

Với lập luận như vậy, thuốc lá là mặt hàng chịu thuế hoàn hảo, nó xứng đáng bị đánh thuế rất nặng.

• 𝑵𝒈𝒂̀𝒚 𝒙𝒖̛𝒂, 𝒕𝒊̉ 𝒍𝒆̣̂ 𝒏𝒈𝒖̛𝒐̛̀𝒊 𝒉𝒖́𝒕 𝒕𝒉𝒖𝒐̂́𝒄 𝒐̛̉ 𝒏𝒖̛𝒐̛́𝒄 𝒕𝒂 𝒓𝒂̂́𝒕 𝒄𝒂𝒐. 𝑵𝒈𝒂𝒚 𝒄𝒂̉ 𝒃𝒂̂𝒚 𝒈𝒊𝒐̛̀, 𝒕𝒊̉ 𝒍𝒆̣̂ 𝒏𝒈𝒖̛𝒐̛̀𝒊 𝒉𝒖́𝒕 𝒕𝒉𝒖𝒐̂́𝒄 đ𝒂̃ 𝒈𝒊𝒂̉𝒎, 𝒏𝒉𝒖̛𝒏𝒈 𝒔𝒐̂́ 𝒍𝒖̛𝒐̛̣𝒏𝒈 𝒏𝒈𝒖̛𝒐̛̀𝒊 𝒉𝒖́𝒕 𝒗𝒂̂̃𝒏 đ𝒂𝒏𝒈 𝒓𝒂̂́𝒕 𝒄𝒂𝒐.

• 𝑻𝒂̂́𝒕 𝒏𝒉𝒊𝒆̂𝒏, 𝒉𝒖́𝒕 𝒕𝒉𝒖𝒐̂́𝒄 𝒌𝒉𝒐̂𝒏𝒈 𝒕𝒉𝒆̂̉ 𝒍𝒂̂́𝒑 đ𝒂̂̀𝒚 𝒅𝒂̣ 𝒅𝒂̀𝒚, 𝒗𝒊̀ 𝒗𝒂̣̂𝒚 𝒏𝒐́ 𝒌𝒉𝒐̂𝒏𝒈 𝒑𝒉𝒂̉𝒊 𝒍𝒂̀ 𝒕𝒉𝒖̛́ 𝒌𝒉𝒐̂𝒏𝒈 𝒕𝒉𝒆̂̉ 𝒔𝒐̂́𝒏𝒈 𝒕𝒉𝒊𝒆̂́𝒖. 𝑵𝒆̂́𝒖 𝒂𝒊 đ𝒐́ 𝒔𝒂̆̃𝒏 𝒔𝒂̀𝒏𝒈 𝒉𝒖́𝒕 𝒕𝒉𝒖𝒐̂́𝒄, 𝒑𝒉𝒂̉𝒊 𝒄𝒉𝒂̂́𝒑 𝒏𝒉𝒂̣̂𝒏 𝒕𝒓𝒂̉ 𝒈𝒊𝒂́.

• 𝗧𝗮̂́𝘁 𝗻𝗵𝗶𝗲̂𝗻, 𝗵𝘂́𝘁 𝘁𝗵𝘂𝗼̂́𝗰 𝗸𝗵𝗼̂𝗻𝗴 𝘁𝗵𝗲̂̉ 𝗹𝗮̂́𝗽 đ𝗮̂̀𝘆 𝗱𝗮̣ 𝗱𝗮̀𝘆, 𝘃𝗶̀ 𝘃𝗮̣̂𝘆 𝗻𝗼́ 𝗸𝗵𝗼̂𝗻𝗴 𝗽𝗵𝗮̉𝗶 𝗹𝗮̀ 𝘁𝗵𝘂̛́ 𝗸𝗵𝗼̂𝗻𝗴 𝘁𝗵𝗲̂̉ 𝘀𝗼̂́𝗻𝗴 𝘁𝗵𝗶𝗲̂́𝘂. 𝗡𝗲̂́𝘂 𝗮𝗶 đ𝗼́ 𝘀𝗮̆̃𝗻 𝘀𝗮̀𝗻𝗴 𝗵𝘂́𝘁 𝘁𝗵𝘂𝗼̂́𝗰, 𝗽𝗵𝗮̉𝗶 𝗰𝗵𝗮̂́𝗽 𝗻𝗵𝗮̣̂𝗻 𝘁𝗿𝗮̉ 𝗴𝗶𝗮́.

Cho nên, tất cả các quốc gia trên thế giới đều đánh thuế thuốc lá cao, đó là điều dễ hiểu. Tôi đã có điều kiện đến những nước phát triển, ở đó thuế tiêu thụ thuốc lá cao tuyệt đối, để mua được bao thuốc không hề dễ dàng. Nhiều bạn bè của tôi bị nghiện thuốc, khi ra nước ngoài đã phải hạn chế hút, có người phải từ bỏ cơ hội định cư để quay về Việt Nam chỉ vì giá thuốc lá quá cao.

Đã đến lúc Việt Nam phải tăng thuế thuốc lá.

Nếu chúng ta đã đặt lợi ích, sức khỏe của nhân dân lên hàng đầu, hãy hành động đủ mạnh mẽ và quyết tâm. Là một bác sĩ, tôi hoàn toàn ủng hộ phương án tăng thuế thuốc lá do Tổ chức Y tế Thế giới và Bộ Y tế đã đề xuất: áp dụng thuế tuyệt đối 5.000 đồng/bao vào năm 2026 và tăng dần theo lộ trình để đạt 15.000/đồng vào năm 2030, bên cạnh thuế tỷ lệ 75%. Tôi không cho rằng đây là mức tăng “sốc” như nhiều người lập luận. Nếu nhìn hậu quả của việc trì hoãn tăng thuế thuốc lá, tăng quá ít không đủ tác động, chỉ vài năm nữa thôi, tôi nghĩ chúng ta sẽ còn sốc hơn.

Với phương án tăng thuế này, chúng ta sẽ giảm tỷ lệ hút thuốc lá ở nam giới sẽ giảm xuống dưới 36% và ở nữ giới xuống dưới 1,0% vào năm 2030, đáp ứng được mục tiêu chiến lược quốc gia. Hơn nữa, số thu thuế từ thuốc lá sẽ tăng thêm 29 nghìn tỷ đồng vào năm 2030. Khoản thu tăng thêm này có thể dùng để chăm sóc sức khỏe cho người dân, đặc biệt là người nghèo, người yếu thế – hướng đến thực hiện chủ trương miễn viện phí toàn dân vào giai đoạn 2030-2035 đã được Tổng Bí thư Tô Lâm nêu rõ.

Việt Nam chúng ta đi sau các nước trong khu vực và trên thế giới về chính sách thuế thuốc lá nhưng không phải quá muộn. Tôi ủng hộ mạnh mẽ việc tăng thuế thuốc lá không chỉ với tư cách bác sĩ mà còn là một người cha, một công dân có trách nhiệm, mong muốn xây dựng một xã hội khỏe mạnh hơn cho thế hệ hiện tại và cả tương lai.

Cuối cùng, tôi sẽ hoan nghênh nếu thuế thuốc lá được tăng lên và tôi sẽ cảm ơn những người hút thuốc vì sự đóng góp to lớn của họ. Nhờ sự đóng góp tự nguyện của những người hút, doanh thu tài chính của đất nước chúng ta cũng tăng lên, nhưng dần dần số người hút mới sẽ giảm đi. Và trong tương lai không xa, tôi mong ước bầu không khí của Việt Nam sẽ trong lành, đất nước Việt Nam sẽ không có khói thuốc lá, con người Việt Nam sẽ thực sự khoẻ mạnh, Tổ quốc Việt Nam sẽ bước vào kỉ nguyên hùng cường.

Xin chào những người hút thuốc lá đang tự thiêu để thắp sáng đất nước!