S𝐮̛̣ 𝐯𝐢𝐞̣̂𝐜 𝐡𝐨̣𝐜 𝐬𝐢𝐧𝐡 𝐥𝐨̛́𝐩 𝟕 𝐠𝐢𝐚̣̂𝐭 𝐭𝐨́𝐜, 𝐝𝐢̀𝐦 đ𝐚̂̀𝐮, 𝐛𝐞̉ 𝐭𝐚𝐲 𝐯𝐚̀ 𝐪𝐮𝐚̣̂𝐭 𝐧𝐠𝐚̃ 𝐠𝐢𝐚́𝐨 𝐯𝐢𝐞̂𝐧 𝐜𝐡𝐮̉ 𝐧𝐡𝐢𝐞̣̂𝐦 𝐭𝐫𝐨𝐧𝐠 𝐥𝐨̛́𝐩 𝐡𝐨̣𝐜, 𝐧𝐡𝐚̀ 𝐭𝐫𝐮̛𝐨̛̀𝐧𝐠 𝐯𝐚̀ 𝐜𝐨̂ 𝐠𝐢𝐚́𝐨 đ𝐨̂̀𝐧𝐠 𝐲́ 𝐧𝐡𝐚̣̂𝐧 𝐥𝐨̛̀𝐢 𝐱𝐢𝐧 𝐥𝐨̂̃𝐢 𝐜𝐮̉𝐚 𝐩𝐡𝐮̣ 𝐡𝐮𝐲𝐧𝐡 𝐯𝐚̀ 𝐡𝐨̣𝐜 𝐬𝐢𝐧𝐡, 𝐡𝐚𝐢 𝐛𝐞̂𝐧 𝐧𝐨́𝐢 𝐧𝐡𝐮̛̃𝐧𝐠 𝐥𝐨̛̀𝐢 𝐭𝐡𝐨̂𝐧𝐠 𝐜𝐚̉𝐦 𝐯𝐚̀ 𝐭𝐡𝐚 𝐭𝐡𝐮̛́ 𝐜𝐡𝐨 𝐧𝐡𝐚𝐮.

Học trò sai, phụ huynh và học sinh gặp cô xin lỗi, cô và nhà trường nhận lời xin lỗi và tha thứ, nếu tôi ở hoàn cảnh cô giáo thì cũng đã tha thứ ngay từ khi xảy ra sự việc, lẽ thường sẽ là như thế.

Hết chuyện!

Cô giáo tha thứ cho học sinh là tất nhiên, nhưng…

Tôi cho rằng cô giáo tha thứ cho học sinh là tất nhiên, nhưng điều quan trọng nhất trong câu chuyện này đó là những lời báo động, cảnh tỉnh về cách nuôi dạy trẻ của gia đình, cách giáo dục học sinh của nhà trường, thậm chí là cả xã hội. Nếu chỉ dừng lại ở sự tha thứ mà không đi tìm nguyên nhân gốc rễ để giải quyết, thì trong tương lai sẽ có thêm nhiều vụ học sinh đánh giáo viên, có thêm nhiều các nhà giáo dục phải đau lòng, thêm nhiều thầy cô bị tổn thương, thêm những đứa trẻ bị bỏ rơi, thêm nhiều gia đình bất lực trong việc nuôi dạy con, đương nhiên xã hội sẽ có thêm gánh nặng bởi những đứa trẻ là “sản phẩm bị lỗi” trước khi bước vào đời.

Vì thế mà tôi xin bày tỏ một số quan điểm cá nhân.

⓵ 𝐓𝐫𝐨𝐧𝐠 𝐬𝐮̛̣ 𝐯𝐢𝐞̣̂𝐜 𝐨̂̀𝐧 𝐚̀𝐨 𝐧𝐚̀𝐲, 𝐦𝐚̣̆𝐜 𝐝𝐮̀ 𝐠𝐢𝐚́𝐨 𝐯𝐢𝐞̂𝐧 𝐥𝐚̀ 𝐧𝐚̣𝐧 𝐧𝐡𝐚̂𝐧, 𝐧𝐡𝐮̛𝐧𝐠 𝐜𝐡𝐢́𝐧𝐡 𝐜𝐨̂ 𝐠𝐢𝐚́𝐨 𝐜𝐮̃𝐧𝐠 𝐧𝐞̂𝐧 𝐧𝐡𝐚̣̂𝐧 𝐫𝐚 𝐤𝐢̃ 𝐧𝐚̆𝐧𝐠 𝐠𝐢𝐚̉𝐢 𝐪𝐮𝐲𝐞̂́𝐭 𝐭𝐢̀𝐧𝐡 𝐡𝐮𝐨̂́𝐧𝐠 𝐜𝐡𝐮̛𝐚 𝐭𝐡𝐮̛̣𝐜 𝐬𝐮̛̣ 𝐩𝐡𝐮̀ 𝐡𝐨̛̣𝐩.

Xem clip, tôi thấy giáo viên H đi xuống thu đồ vật của lớp trưởng T, hành động của giáo viên rất là dứt khoát. Theo tôi đây không phải là cách làm hay. Đầu tiên, đồ vật mà giáo viên thu giữ tôi nhìn trên ảnh báo chí đăng, một số quốc gia như Canada coi đó là vũ khí lạnh nên đã ban hành lệnh cấm. Vì thế mà khi thu giữ, giáo viên không chỉ dựa vào “lòng tốt” của một người thầy trước sự an toàn của học sinh, mà còn đòi hỏi một cuộc đấu trí và lòng dũng cảm. Hành động giáo viên ngay lập tức xuống tịch thu đồ vật cho thấy hai điều, một là giáo viên thể hiện uy quyền, hai là gây suy yếu lòng tự trọng của học sinh. Việc phát hiện học sinh có đồ vật sắc nhọn, giáo viên tịch thu trực tiếp, sẽ khiến học sinh cảm thấy kém duyên và mất mặt.

Khi xảy ra loại tình huống này, nếu tôi là giáo viên thì điều cần làm đầu tiên là giải thích để bản thân học sinh và các bạn khác hiểu rằng hành vi mang theo đồ vật sắc nhọn vào lớp học là nguy hiểm và vi phạm quy định của nhà trường, sau đó tôi yêu cầu học sinh tự động giao nộp đồ vật. Nếu học sinh không chấp hành giao nộp, tôi sẽ dùng lời lẽ thuyết phục để học sinh hiểu rằng việc không giao nộp đồ vật là vô nghĩa, điều này chỉ làm trầm trọng thêm sự việc hoặc gây liên luỵ đến cả lớp. Nếu thấy phát sinh tình huống phức tạp, cụ thể là sự xuất hiện của học sinh B, thì tôi sẽ cô lập hai học sinh T và B, bằng cách yêu cầu hai học sinh này ra khỏi lớp để gặp riêng tôi cùng trao đổi lại sự việc.

Tôi cho rằng, việc cô H trực tiếp xuống tịch thu đồ vật đã không đạt được lợi thế, mà ngược lại cô H tự đặt mình vào một tình huống bất lợi, bởi việc tịch thu đồ vật sẽ có xác suất học sinh không giao nộp, nếu xảy ra sự giằng co thì giáo viên không có lợi thế rõ ràng về thể lực, hậu quả sẽ là những hình ảnh xấu xí trong môi trường sư phạm.

Hành động giáo viên xuống tịch thu đồ vật sắc, nhọn một cách nhanh chóng và dứt khoát, đã cho thấy giáo viên là một người “rất tốt”. Cô giáo H không làm điều gì sai, nhưng theo tôi chỉ là không phù hợp, tôi nghĩ trong câu chuyện này cô giáo phải chịu trách nhiệm khoảng 5%. Vâng thưa cả nhà, con số 5% mà tôi ước tính là rất nhỏ, nhưng đó là bài học rất lớn cho cả hệ thống giáo dục.

⓶ 𝐒𝐚𝐮 𝐦𝐨̣̂𝐭 𝐜𝐮𝐨̣̂𝐜 𝐚̂̉𝐮 đ𝐚̉, 𝐡𝐨̣𝐜 𝐬𝐢𝐧𝐡 𝐜𝐚̉ 𝐥𝐨̛́𝐩 𝐤𝐡𝐨̂𝐧𝐠 𝐜𝐨́ 𝐡𝐚̀𝐧𝐡 đ𝐨̣̂𝐧𝐠 𝐜𝐚𝐧 𝐭𝐡𝐢𝐞̣̂𝐩 𝐡𝐚𝐲 𝐭𝐢̀𝐦 𝐜𝐚́𝐜𝐡 𝐠𝐢𝐮́𝐩 đ𝐨̛̃ 𝐜𝐨̂ 𝐠𝐢𝐚́𝐨, 𝐦𝐚̀ 𝐜𝐡𝐢̉ đ𝐮̛́𝐧𝐠 𝐧𝐡𝐢̀𝐧, 𝐭𝐡𝐞𝐨 𝐭𝐨̂𝐢 𝐜𝐚́𝐜 𝐞𝐦 𝐤𝐡𝐨̂𝐧𝐠 𝐡𝐞̂̀ 𝐯𝐨̂ 𝐜𝐚̉𝐦 𝐦𝐚̀ 𝐜𝐡𝐢̉ 𝐥𝐚̀ 𝐛𝐨̂́𝐢 𝐫𝐨̂́𝐢.

Vật sắc nhọn mà học sinh mang đến lớp, được các báo chụp ảnh đăng lại, đó là “dao vuốt – krambit knife”, một thứ vũ khí cận chiến gieo rắc nỗi ám ảnh thực sự. Krambit có nguồn gốc từ Indonesia hơn 1000 năm trước, lấy cảm hứng từ móng vuốt con hổ để tạo nên một lưỡi dao cong chết người, phần cán thiết kế vòng đeo để xỏ ngón tay khoẻ nhất theo cách cầm dao nên đối phương không thể tước đoạt, vì thế mà dao vuốt thực sự trở thành một thứ vũ khí vô cùng lợi hại.

Học sinh THCS rất hiểu khả năng thực chiến của dao vuốt.

Nhìn thể hình của học sinh B, cao lớn gấp rưỡi cô giáo H, trong tay lại sở hữu dao vuốt nổi tiếng khắp thế giới, thử hỏi có em học sinh nào dám can ngăn. Thậm chí biểu hiện cảm xúc đứng về phía nạn nhân là cô H cũng sẽ trở thành một vấn đề. Tôi thấy cô giáo rất “dũng cảm” khi trực tiếp giành lấy dao vuốt từ học sinh, chứ bản thân tôi trong tình huống này, tôi chỉ có thể thuyết phục học sinh tự nguyện giao nộp, chứ tôi không dám ngay lập tức giành lấy trực tiếp hay tuyên bố tịch thu. Hãy nhớ rằng, dao vuốt là một thứ ma khí trong tay các bậc thầy võ thuật với tỉ lệ trúng đích và tỉ lệ chí mạng rất cao, còn trong tay một phụ nữ yếu ớt cũng trở thành vũ khí tự vệ cực kì hoàn hảo.

Với học sinh lớp 7, các em sẽ không dại dột đến mức sẵn sàng đối đầu với một bạn học to lớn gấp rưỡi cô giáo lại đang sở hữu dao vuốt, nên thái độ “vô cảm” của cả lớp rất phù hợp với tình huống này. Trong bản tường trình của hai em học sinh ngồi sau đã viết rất rõ: “Lúc đó bạn quá khích, cơ thể bạn to lớn, con không thể làm gì”.

Vậy tại sao các em lại kéo rèm?

Sau một hồi giằng co, thấy cô giáo bị quật ngã xuống đất, báo chí đưa tin bạn lớp trưởng T yêu cầu các bạn kéo rèm để người bên ngoài không nhìn thấy. Tại sao lại như vậy? Thực tế trong mắt học sinh, cô giáo chủ nhiệm luôn là một mĩ nhân thanh lịch, xuất chúng, luôn có mối quan hệ tốt đẹp với học sinh. Hơn nữa, cuộc chiến giữa cô và học sinh B đang có vài chục “khán giả” ngồi dưới khán đài, các em rất kính trọng, ngưỡng mộ và tràn đầy nhiệt huyết đối với cô. Vì thế, không thể nói cả lớp máu lạnh, cố tình từ chối giúp đỡ. Tôi không nghĩ vậy. Lí do đầu tiên mà tất cả học sinh im lặng, như tôi đã nói, các em quá hiểu những hậu quả nghiêm trọng nếu dám đối đầu với một bạn to gấp rưỡi cô giáo, lại đang sở hữu trong tay dao vuốt lợi hại, nên im lặng giả vờ thờ ơ trong tình huống này được coi là “thượng sách”.

Tiếp theo, các em chứng kiến sự việc xảy ra quá nhanh quá bất ngờ, nên các em sửng sốt – thực sự chưa bao giờ thấy cảnh tượng như vậy trước đây. Bản thân các em, dù 13 tuổi có thân hình gần bằng người lớn, nhưng các em vẫn đang trong những năm tháng học tập khép kín, không hề có chút kinh nghiệm xã hội nào. Ở tuổi thiếu niên, đó chỉ là những đứa trẻ lớn xác không biết gì về thế giới bên ngoài, từ ấu thư cho đến hiện tại trẻ chỉ tập trung vào việc học hành. Vì thế, mọi người mong đợi cả lớp phản ứng nhanh chóng và phù hợp với tình huống bất ngờ này ngay từ lần đầu tiên trải qua, tôi e có lẽ yêu cầu như vậy hơi quá đáng. Kể cả đó không phải là bạn B cùng lớp, mà là một tên côn đồ cặn bã ngoài xã hội xông vào lớp chửi bới đánh đập cô giáo, thì có lẽ tất cả học sinh cũng sẽ phản ứng theo kiểu chết lặng đứng nhìn. Một sự thiếu phản ứng, là bởi vì sự việc diễn ra quá đột ngột và hoàn toàn vượt khỏi sự hiểu biết trước đó của học sinh, đến nỗi cả lớp không biết phản ứng như thế nào.

Thứ ba, những đứa trẻ này đã quen với việc kính trọng thầy cô và tuân thủ quy định ở trường. Chúng ngoan ngoãn, vâng lời và chờ đợi chỉ dẫn. Việc tuân thủ mệnh lệnh là kết quả của bảy năm giáo dục chính quy ở trường, đã ăn sâu vào xương tủy, học sinh chỉ biết đợi lệnh để vâng lời và thực hiện. Chắc chắn các em nghĩ rằng, cuộc chiến giữa cô giáo và bạn học sinh B là không cùng đẳng cấp, dù sao thì cô giáo vẫn có khoảng cách sức mạnh quyền lực quá xa so với bạn B, nên các em không muốn can thiệp vào cuộc xung đột một cách thiếu suy nghĩ. Từ trước đến nay, luôn luôn là giáo viên quyết định các vụ việc cho học sinh, học sinh nào dám quyết định các vụ việc cho giáo viên. Vậy thì tốt hơn là nên chờ xem cuộc chiến giữa các vị thần và đừng hành động thiếu suy nghĩ. Học sinh ngoan ngoãn xem vụ ẩu đả, chờ đợi mệnh lệnh, nên khi bạn lớp trưởng T yêu cầu kéo rèm thì các em đã làm theo.

Thứ tư, diễn biến tâm lí khi gặp tình huống đàn ông đánh phụ nữ, người lớn đánh trẻ em, thì chiểu theo quan niệm cố hữu về kẻ mạnh bắt nạt kẻ yếu có thể dễ dàng và nhanh chóng khơi dậy bản năng bảo vệ những người xung quanh. Tuy nhiên, khi học sinh đánh cô giáo chủ nhiệm, nó không còn giống như hai người đánh nhau, nó vi phạm quy chuẩn đạo đức. Tâm lí của người Việt là bưng bít, những sự việc xấu hổ như học sinh đánh cô giáo, sẽ có tâm lí đó là câu chuyện nội bộ rất đáng xấu hổ không nên để người ngoài hay biết, tâm lí này chắc chắn ăn sâu vào tiềm thức học sinh.

Đó là tất cả những gì tôi giải thích, lí do tại sao học sinh không có phản ứng gì, không giúp đỡ cô giáo chủ nhiệm tại chỗ, mà chỉ ngồi nhìn, theo tôi là các em không hề cố ý mà chỉ bối rối không biết cần phải làm gì.

⓷ 𝐇𝐨̣𝐜 𝐬𝐢𝐧𝐡 𝐥𝐚̀ 𝐦𝐨̣̂𝐭 𝐡𝐢̀𝐧𝐡 𝐚̉𝐧𝐡 𝐭𝐡𝐮 𝐧𝐡𝐨̉ 𝐜𝐮̉𝐚 𝐱𝐚̃ 𝐡𝐨̣̂𝐢, 𝐠𝐢𝐚́𝐨 𝐯𝐢𝐞̂𝐧 𝐤𝐡𝐨̂𝐧𝐠 𝐭𝐡𝐞̂̉ 𝐝𝐚̣𝐲 𝐡𝐨̣𝐜 𝐬𝐢𝐧𝐡 𝐭𝐚̂́𝐭 𝐜𝐚̉ 𝐦𝐨̣𝐢 𝐭𝐡𝐮̛́, 𝐠𝐢𝐚 đ𝐢̀𝐧𝐡 𝐦𝐨̛́𝐢 𝐭𝐡𝐮̛̣𝐜 𝐬𝐮̛̣ 𝐪𝐮𝐲𝐞̂́𝐭 đ𝐢̣𝐧𝐡 đ𝐚̣𝐨 đ𝐮̛́𝐜 𝐯𝐚̀ 𝐭𝐮̛𝐨̛𝐧𝐠 𝐥𝐚𝐢 𝐜𝐮̉𝐚 𝐜𝐨𝐧 𝐜𝐚́𝐢.

Sự việc xảy ra ở Trường THCS Đại Kim, nhìn bề ngoài giống như cảnh học sinh đánh giáo viên, nhưng về cơ bản đây là hình ảnh thu nhỏ về sự khinh thường của xã hội đối với giáo viên.

Hãy tưởng tượng xem, nếu giáo viên có địa vị xã hội cao, được tôn trọng đặc biệt, có mức lương và phúc lợi cao, thuộc tầng lớp cao trong xã hội, thì chắc chắn phụ huynh không coi thường giáo viên, học sinh sẽ không còn kiêu ngạo đến mức tấn công giáo viên.

Lí do chính khiến một người dám đánh người khác là vì họ nghĩ rằng nếu đánh người sẽ không phải chịu hậu quả gì.

Bạo lực học đường đang ngày càng trở nên nghiêm trọng.

Thỉnh thoảng lại xảy ra những vụ bạo hành học đường, giáo viên đánh học sinh, học sinh đánh giáo viên. Tôi đã chứng kiến rất nhiều học sinh cá biệt. Hầu hết các em đều có thành tích học tập rất kém, khả năng tự chủ yếu, tâm lí dễ bị tổn thương và nhạy cảm. Các em đã bị bỏ rơi và bị khinh miệt từ gia đình cho tới nhà trường, bỏ rơi và khinh miệt trong một thời gian dài, dẫn đến thái độ thù địch và căm ghét nghiêm trọng đối với giáo viên.

Nguyên nhân của việc này có liên quan nhiều đến gia đình, cách nuôi dạy con thời thơ ấu, cha mẹ không dành đủ sự quan tâm chăm sóc đối với trẻ. Đối với một đứa trẻ, người đầu tiên chịu trách nhiệm giáo dục chúng, không ai khác chính là cha mẹ. Vẫn biết giáo viên là những người làm công tác giáo dục chuyên nghiệp, nhưng chức năng chính của họ là truyền đạt kiến thức. Mặc dù họ cũng quan tâm đến việc rèn luyện phẩm chất đạo đức, nhưng chúng ta nên thấy rằng trong những khía cạnh này, vai trò của giáo viên rất nhỏ bé.

Đằng sau mỗi đứa trẻ hư là một gia đình “hư hỏng”.

Tôi đã từng nhận tư vấn cho nhiều học sinh hư, có thể là giáo viên nhờ tư vấn học sinh của họ, có thể là cha mẹ hoặc ông bà. Từ kinh nghiệm của mình, tôi nhận thấy rằng những đứa trẻ hư hỏng, thì nguyên nhân chính là từ gia đình bị “hư hỏng” theo cách ví von của tôi, thực tế là gia đình không biết cách giáo dục con, hoặc gia đình đang có vấn đề.

Tôi lấy ví dụ, một cô giáo nhiều lần nhắc nhở một học sinh nói chuyện trong giờ học, nhưng học sinh ấy không nghe và phản đối cô, cuối cùng học sinh bỏ tiết học của cô. Nhà trường thông báo cho gia đình, cha mẹ thay vì giáo dục con, thì họ đưa con đến trường để gây rối. Mọi người thấy rồi đấy, lí do học sinh cư xử ngạo mạn vô lễ với cô giáo, là vì đứa trẻ có cha mẹ thiếu hiểu biết đứng phía sau.

Một học sinh khác luôn thắc mắc điểm thấp, lo lắng sẽ thi trượt, nhưng cô nhắc nhở làm bài tập về nhà đến thế nào cũng không nghe. Phụ huynh đi họp cũng gây áp lực với cô về thành tích con họ. Nhưng cô giải thích thì phụ huynh không để ý. Mọi người lại thấy rồi đấy, thói quen không chú ý đến lời người khác, trong trường hợp này có tính “di truyền”.

Người mà trẻ tiếp xúc từ khi sinh ra chính là người thầy đầu tiên của trẻ.

Trong những năm đầu đời, người mà trẻ tiếp xúc nhiều nhất chính là người có ảnh hưởng lớn nhất đến quá trình giáo dục của trẻ, người này ảnh hưởng trực tiếp đến cách trẻ nhìn nhận thế giới và nền tảng đạo đức của trẻ. Trong xã hội hôm nay, bố mẹ đang mải mê lao về phía trước để kiếm tiền và kiếm tìm danh vọng, họ quên mất sau mình có những đứa con. Việc chăm sóc con cái, họ giao hết cho ông bà, thậm chí giao luôn cho người giúp việc. Hãy nhớ rằng, nếu bố và mẹ dành ít nhất 6 giờ mỗi ngày tính trung bình để tương tác với con, thì con họ sẽ chính là bản sao của cha mẹ. Vẫn biết thế giới quan của trẻ em có vẻ hoàn toàn khác với cha mẹ chúng, nhưng có một logic cơ bản là cha mẹ dễ truyền lại cho con cái đức tính của mình nếu dành cho con đủ sự quan tâm, một khi đã hình thành tính cách và đạo đức, thì trẻ sẽ gần như không thay đổi cho đến tận khi về già.

Tất nhiên cha mẹ phải là người hiểu biết và tử tế./.