𝐂𝐚́𝐜𝐡 đ𝐚̂𝐲 𝐧𝐡𝐢𝐞̂̀𝐮 𝐧𝐚̆𝐦, 𝐭𝐨̂𝐢 𝐜𝐨́ 𝐧𝐠𝐡𝐞 đ𝐮̛𝐨̛̣𝐜 𝐦𝐨̣̂𝐭 𝐜𝐚̂𝐮 𝐜𝐡𝐮𝐲𝐞̣̂𝐧 𝐨̛̉ 𝐧𝐮̛𝐨̛́𝐜 𝐧𝐠𝐨𝐚̀𝐢, 𝐤𝐞̂̉ 𝐯𝐞̂̀ 𝐡𝐨𝐚̀𝐧 𝐜𝐚̉𝐧𝐡 𝐤𝐡𝐨́ 𝐱𝐮̛̉ 𝐜𝐮̉𝐚 𝐦𝐨̣̂𝐭 𝐜𝐨̂ 𝐠𝐚́𝐢 𝐭𝐫𝐞̉. 𝐂𝐨̂ 𝐭𝐡𝐮̛𝐨̛̀𝐧𝐠 𝐱𝐮𝐲𝐞̂𝐧 𝐠𝐡𝐞́ 𝐯𝐚̀𝐨 𝐜𝐚́𝐜 𝐡𝐢𝐞̣̂𝐮 𝐭𝐡𝐮𝐨̂́𝐜 𝐭𝐚̣𝐢 𝐭𝐡𝐚̀𝐧𝐡 𝐩𝐡𝐨̂́ 𝐧𝐨̛𝐢 𝐜𝐨̂ 𝐨̛̉. 𝐊𝐡𝐨̂𝐧𝐠, 𝐜𝐨̂ 𝐚̂́𝐲 𝐤𝐡𝐨̂𝐧𝐠 𝐩𝐡𝐚̉𝐢 𝐥𝐚̀ 𝐛𝐞̣̂𝐧𝐡 𝐧𝐡𝐚̂𝐧 𝐛𝐢̣ 𝐭𝐢𝐞̂𝐮 𝐜𝐡𝐚̉𝐲 𝐦𝐚̃𝐧 𝐭𝐢́𝐧𝐡, 𝐦𝐚̀ 𝐜𝐨̂ đ𝐚𝐧𝐠 𝐲𝐞̂𝐮 𝐱𝐚 𝐦𝐨̣̂𝐭 𝐛𝐚́𝐜 𝐬𝐢̃, 𝐧𝐠𝐮̛𝐨̛̀𝐢 𝐭𝐡𝐮̛𝐨̛̀𝐧𝐠 𝐯𝐢𝐞̂́𝐭 𝐭𝐡𝐮̛ 𝐜𝐡𝐨 𝐜𝐨̂ 𝐚̂́𝐲 𝐦𝐨̂̃𝐢 𝐭𝐮𝐚̂̀𝐧 𝐦𝐨̣̂𝐭 𝐥𝐚̂̀𝐧.
Nhưng cô không thể đọc được nội dung lá thư.
Giống như hầu hết bác sĩ, chữ viết của người yêu cô cũng không ai đọc nổi, cô chỉ còn mỗi cách mang thư đến hiệu thuốc nhờ dược sĩ giải mã giúp.
Có thể đó chỉ là câu chuyện hư cấu.
Nhưng câu chuyện của cô CS Krishnamurthy, người Ấn Độ, thì hoàn toàn có thật. Vào ngày 25 tháng 6 năm 2015, cô Krishnamurthy bị ốm và phải đi khám bác sĩ, khi nhận được đơn thuốc như ảnh số 1 tôi đăng, cô định vất nó đi, nhưng rồi cô nghĩ lại. Krishnamurthy mang đơn đến hiệu thuốc. Trong lúc cô không giải mã được “thư pháp” của bác sĩ, thì dược sĩ bán thuốc đọc vanh vách từng chữ giúp cô, người dược sĩ còn khẳng định đã có thâm niên 10 năm đọc chữ bác sĩ, nên cô đừng quá lo lắng.
Krishnamurthy chưa tin nên đi kiểm tra chéo.
Một dược sĩ địa phương sau khi đọc đơn thuốc đã nói với Krishnamurthy rằng: “Tôi không nghĩ tất cả các bác sĩ đều viết chữ quá xấu. Tuy nhiên, tôi phải thừa nhận rằng nếu đơn thuốc chữ viết quá đẹp, tôi sẽ nghi ngờ đó không phải là bác sĩ!”
Trên toàn thế giới, chữ bác sĩ đều rất xấu, thậm chí người không có kiến thức y khoa sẽ không thể đọc nổi. Những con số thống kê cho thấy, ở Mỹ có khoảng 10% bác sĩ viết chữ không đọc được, Anh có 15%, Ấn Độ có 18% và Nepal có tới 49%.
Ấn Độ rất quyết liệt khắc phục chữ bác sĩ.
Đã có nhiều bác sĩ ở Ấn Độ bị toà án xử phạt vì chữ viết quá xấu, toà yêu cầu bác sĩ cam kết viết chữ đẹp hơn, nhưng đến nay vẫn chưa có dấu hiệu cải thiện. Không có cách khắc phục, Bộ Y tế Ấn Độ phải đưa ra quy định bác sĩ kê đơn thuốc phải viết bằng chữ in hoa, để bệnh nhân “dễ đọc”. Nhưng thật không may, quy định của Bộ Y tế Ấn Độ lại quên mất hình phạt, nên bác sĩ vẫn không tuân thủ.
Bác sĩ Trung Quốc cũng không ngoại lệ.
Ví dụ đơn thuốc tôi minh hoạ ảnh số 3, thoạt nhìn bạn đọc sẽ tưởng là tôi đùa, nhưng có một số chữ được bác sĩ đánh máy lại. Báo chí Trung Quốc đăng tải có độc giả phải thốt lên rằng: “Tôi không biết một chữ nào trong đơn thuốc. Có phải vì bác sĩ viết chữ thảo hay quá không? Hay trình độ của chúng ta quá thấp không đọc nổi?”
Chữ viết của tôi cũng hơi khó đọc.
Hồi con tôi mới đi học, cô giáo yêu cầu tôi phải ghi nhận xét và kí vào trong vở bài tập hoặc bài kiểm tra, con hay nhờ hàng xóm kí hộ. Tôi rất hiếm khi kí. Vì giáo viên sẽ cho rằng những nét chữ là đồ giả, cô giáo không nghĩ do chính tay tôi viết, trong suy nghĩ của cô thì chữ tôi viết không thể nào xấu như thế.
Việc bác sĩ có chữ viết khó đọc là hiện tượng phổ biến, nhưng không phải là hiện tượng tuyệt đối, ít nhất vẫn có những bác sĩ mà tôi biết có chữ viết rất gọn gàng. Có bác sĩ viết bệnh án cực kì khó đọc, nhưng đơn xin vào Đảng viết rất đẹp, nhiều bác sĩ có bàn tay vàng khi thực hiện mổ xẻ, thậm chí bác sĩ phẫu thuật tạo hình giỏi nhưng chữ viết xấu là chuyện bình thường. Theo tôi, tình trạng chữ viết của bác sĩ khó đọc chỉ là đặc thù công việc, chứ không phải là cố ý.
𝐕𝐚̣̂𝐲 𝐭𝐚̣𝐢 𝐬𝐚𝐨 𝐛𝐚́𝐜 𝐬𝐢̃ 𝐥𝐚̣𝐢 𝐯𝐢𝐞̂́𝐭 𝐧𝐠𝐮𝐞̣̂𝐜𝐡 𝐧𝐠𝐨𝐚̣𝐜?
Kì thực, chữ bác sĩ viết xấu chẳng có bí mật nghề nghiệp nào cả, chỉ là do bác sĩ quá bận rộn mà thôi. Khi còn là bác sĩ ngoại khoa, đầu giờ sáng sau khi đi buồng và giao ban, tôi là bác sĩ trẻ nhất nên phải khám toàn bộ bệnh nhân trong khoa. Mỗi bệnh nhân tôi phải hỏi bệnh sử, khám thực thể, sau đó làm bệnh án, viết nhận xét hàng ngày, ra y lệnh, viết đơn thuốc, viết chỉ định xét nghiệm chụp chiếu, tổng kết hồ sơ bệnh án, viết giấy ra viện. Sáng nào tôi cũng phải hoàn thành khối lượng công việc khổng lồ trước 9 giờ sáng, sau đó đi mổ và phụ mổ cho các chú các anh, ra khỏi phòng mổ lại tiếp tục viết bệnh án, sớm nhất 9 giờ tối mới được về nhà. Sau này tôi làm bác sĩ chẩn đoán hình ảnh, ngày làm siêu âm thì có thư kí viết kết quả, đọc phim tôi phải tự viết, ngày hàng trăm bệnh nhân, nội dung mô tả mỗi bệnh nhân hàng trăm chữ. Cứ như vậy, mỗi ngày tôi có quá nhiều thứ để viết, thuật ngữ y học nói chung quá phức tạp, vì vậy, khi cầm bút viết hãy đơn giản hóa nó nếu có thể.
Dễ hiểu hơn, các bạn hãy đặt mình vào địa vị bác sĩ chúng tôi, tâm trạng các bạn muốn viết gọn gàng, viết cẩn thận từng nét một. Sau hàng chục năm bị tra tấn bởi loại công việc này, ngày này qua ngày khác, chữ viết của bạn dù đẹp tới đâu, thì cũng sẽ ngày càng trở nên cẩu thả, nét chữ dần gãy vỡ, nguệch ngoạc trên giấy như giun dế.
Tôi giải thích như vậy trên vai trò là một bác sĩ, nếu bạn đọc vẫn chưa thuyết phục, hãy tham khảo một bản tóm tắt lí do chữ bác sĩ khó đọc, được xuất bản trên Tạp chí Khoa học Y tế Manipal:
① Các bác sĩ viết không rõ ràng không phải là một hành động cố ý nhằm gây nhầm lẫn cho mọi người, mà là một hậu quả vô tình của việc coi trọng những công việc khác. Chúng ta nên thừa nhận rằng bác sĩ không phải là những người bình thường mà chính là những người thể hiện kĩ năng vận động tinh, như trong các ca phẫu thuật phức tạp.
② Các bác sĩ có xu hướng dồn toàn bộ tâm sức tập trung vào việc chẩn đoán và điều trị hơn là ghi văn bản hoặc viết đơn thuốc mà bệnh nhân cũng như người thân của họ đang hồi hộp chờ đợi. Tuy nhiên, chữ viết của các bác sĩ cũng không khá hơn, khi họ viết những bức thư chung chung trong những giờ rảnh rỗi ở nhà.
𝐍𝐡𝐮̛̃𝐧𝐠 𝐚𝐢 đ𝐨̣𝐜 đ𝐮̛𝐨̛̣𝐜 𝐜𝐡𝐮̛̃ 𝐯𝐢𝐞̂́𝐭 𝐜𝐮̉𝐚 𝐛𝐚́𝐜 𝐬𝐢̃?
Bác sĩ không viết chữ để người bên ngoài đọc hiểu, mà viết cho đồng nghiệp, những người không chỉ đọc chữ đơn thuần, mà còn hiểu được ý người viết, có thể suy luận văn bản dựa trên ngữ cảnh.
Dược sĩ rất giỏi nhận diện kí tự trong đơn thuốc.
Đơn thuốc giống như hình vẽ bậy, nhưng khi mang ra hiệu thuốc, các dược sĩ chỉ liếc mắt đã hiểu ngay. Không bác sĩ nào viết giống bác sĩ nào. Dược sĩ đứng bán thuốc, mới ban đầu cũng bỡ ngỡ, nhưng theo năm tháng do đọc nhiều nên tự nhiên sẽ biết đó là chữ gì, thậm chí nhận ra bác sĩ nào viết. Một ngày nào đó, có bác sĩ mới về, thì dược sĩ lại phải mất một thời gian làm quen.
Tất nhiên, cũng có bác sĩ kê đơn chỉ để cho một hiệu thuốc đọc, nhằm kiếm hoa hồng; nhưng số này ít thôi.
𝐊𝐡𝐚̆́𝐜 𝐩𝐡𝐮̣𝐜 𝐜𝐡𝐮̛̃ 𝐛𝐚́𝐜 𝐬𝐢̃ 𝐯𝐢𝐞̂́𝐭 𝐱𝐚̂́𝐮 𝐧𝐡𝐮̛ 𝐭𝐡𝐞̂́ 𝐧𝐚̀𝐨?
Đến nay, để khắc phục chữ viết của bác sĩ quá xấu, giải pháp khắc phục duy nhất trên toàn thế giới là đánh máy. Công nghệ làm thay đổi vận mệnh. Thế hệ 196x-7x chúng tôi, kể từ khi tin học hoá công việc văn phòng trong bệnh viện, vì bác sĩ là những người đặc biệt với khả năng vận động tinh, nên đồng nghiệp của tôi đều có thể gõ văn bản bằng một ngón tay, nhưng tốc độ vẫn không thua kém nhiều so với những thế hệ sau này.
Thực tế trong bệnh viện hôm nay, tất cả hồ sơ bệnh án đều là hồ sơ điện tử, văn bản được soạn thảo trên máy tính, Hệ thống thông tin bệnh viện (HIS) sẽ giúp chúng ta giải quyết được nhiều việc, thông tin bệnh nhân được nhập vào bằng cách quét mã vạch, tức là thuận tiện, chính xác và nhanh chóng.
Tuy vậy, công việc đánh máy từ hồ sơ bệnh án, mô tả các bộ phận cơ thể trong kết quả siêu âm chụp chiếu hay nội soi, kê đơn thuốc, hầu hết nội dụng chỉ là “copy & paste”. Điều này sẽ dẫn đến những hiện tượng sai sót văn bản, như túi mật, lách, một bên thận, tử cung, buồng trứng đã cắt nhưng vẫn mô tả bình thường. Kết quả siêu âm ổ bụng nam giới có tử cung buồng trứng, nữ giới có tuyến tiền liệt và túi tinh, không phải là hiếm. Những bệnh nhân hay người nhà của họ không hiểu, không có sự thông cảm, sẽ nảy sinh mâu thuẫn với bác sĩ, không ít người đã lợi dụng điều này để tống tiền bác sĩ.
Việc thay thế viết tay bằng đánh máy, không có nghĩa làm cho chữ bác sĩ đẹp hơn, mà ngược lại, vì không còn phải viết tay nữa nên nét chữ bác sĩ ngày càng bị gãy.
𝑇𝑜́𝑚 𝑙𝑎̣𝑖, 𝑐ℎ𝑢̛̃ 𝑣𝑖𝑒̂́𝑡 𝑐𝑢̉𝑎 𝑏𝑎́𝑐 𝑠𝑖̃ 𝑘ℎ𝑜́ 𝑔𝑖𝑎̉𝑖 𝑚𝑎̃ 𝑛𝑔𝑢̛𝑜̛̀𝑖 𝑛𝑔𝑜𝑎̀𝑖 𝑘ℎ𝑜̂𝑛𝑔 đ𝑜̣𝑐 đ𝑢̛𝑜̛̣𝑐, 𝑝ℎ𝑎̂̀𝑛 𝑙𝑜̛́𝑛 𝑙𝑎̀ 𝑑𝑜 𝑘𝑖𝑒̂́𝑛 𝑡ℎ𝑢̛́𝑐 𝑐ℎ𝑢𝑦𝑒̂𝑛 𝑚𝑜̂𝑛 𝑣𝑎̀ 𝑡𝑖́𝑛ℎ 𝑐ℎ𝑎̂́𝑡 𝑐𝑜̂𝑛𝑔 𝑣𝑖𝑒̣̂𝑐, 𝑏𝑒̣̂𝑛ℎ 𝑛ℎ𝑎̂𝑛 𝑛ℎ𝑖̀𝑛 𝑣𝑎̀𝑜 đ𝑜̛𝑛 𝑡ℎ𝑢𝑜̂́𝑐 𝑐𝑢̉𝑎 𝑚𝑖̀𝑛ℎ đ𝑢̛̀𝑛𝑔 𝑠𝑜̛̣ ℎ𝑎̃𝑖, 𝑑𝑢̀ 𝑡𝑟𝑜𝑛𝑔 đ𝑜̛𝑛 𝑏𝑎́𝑐 𝑠𝑖̃ 𝑔ℎ𝑖 𝑐ℎ𝑎̂̉𝑛 đ𝑜𝑎́𝑛 𝑏𝑒̣̂𝑛ℎ 𝑏𝑎̆̀𝑛𝑔 𝑛ℎ𝑢̛̃𝑛𝑔 đ𝑢̛𝑜̛̀𝑛𝑔 𝑔𝑖𝑢𝑛 đ𝑎̂́𝑡, ℎ𝑜𝑎̣̆𝑐 𝑔𝑖𝑜̂́𝑛𝑔 𝑛ℎ𝑢̛ đ𝑖𝑒̣̂𝑛 𝑡𝑎̂𝑚 đ𝑜̂̀.
𝐁𝐚́𝐜 𝐬𝐢̃ 𝐯𝐢𝐞̂́𝐭 𝐱𝐚̂́𝐮 𝐧𝐡𝐮̛𝐧𝐠 đ𝐮̛̀𝐧𝐠 𝐯𝐢𝐞̂́𝐭 𝐬𝐚𝐢./.
