𝗛𝗼̂𝗺 𝗾𝘂𝗮 𝗺𝗮̣𝗻𝗴 𝘅𝗮̃ 𝗵𝗼̣̂𝗶 𝗹𝗮𝗻 𝘁𝗿𝘂𝘆𝗲̂̀𝗻 𝘁𝗵𝗼̂𝗻𝗴 𝘁𝗶𝗻 “𝗰𝘂̛́ 𝘁𝗮̆𝗻𝗴 𝟭 đ𝗼̣̂ 𝗖 𝘁𝗵𝗶̀ 𝗻𝗴𝘂𝘆 𝗰𝗼̛ đ𝗼̣̂𝘁 𝗾𝘂𝘆̣ 𝘁𝗮̆𝗻𝗴 𝟭𝟬%” 𝗹𝗮̀𝗺 𝗰𝗵𝗼 𝗱𝘂̛ 𝗹𝘂𝗮̣̂𝗻 𝘅𝗼̂𝗻 𝘅𝗮𝗼.

Nơi ấy ngập tràn nắng

nhưng

em thấy gió lạnh;

Bởi vì

anh nhớ em…

Buổi chiều hoàng hôn, tôi đi làm về muộn và đứng giữa ngã ba đường đời, lòng tràn ngập hoang mang và bất lực. Ánh đèn neon của thành phố vừa vụt tắt, nhưng áp lực cuộc sống vẫn không hề buông tha tôi. Giữa thế giới cạnh tranh này, tôi như một chiếc thuyền nhỏ, vật lộn với sóng gió. Người phụ nữ yêu thương tôi nhất, cô ấy hứa đi bên tôi suốt cuộc đời, nhưng lại vội vã bỏ tôi ra đi.

Đó là tâm trạng của tôi ngày trước khi viết về cô ấy.

Còn hôm qua thì khác, một ngày quá nắng nóng và tôi làm việc xuyên trưa không ăn không ngủ, buổi chiều trở về cũng lại đứng giữa ngã ba đường ngập nắng dưới nền nhiệt độ khá cao, nghĩ về rất nhiều những trăn trở của cuộc sống.

Ánh nắng luôn đến sau cơn mưa.

Nhưng ánh nắng chiều hôm qua thì khác, nó không phải đến sau cơn mưa, nên oi bức khó chịu và có thể làm cho người ta ốm. Hôm nay chắc chắn cũng sẽ lại đông bệnh nhân. Sau một giấc ngủ sâu và ngắn, đêm qua tôi mơ thấy mình phải làm việc quá nhiều, bệnh nhân từ các tỉnh đổ về đông quá, tôi phải làm cùng lúc Xquang, siêu âm, đọc phim CT và MRI, rồi tư vấn cho hết người này đến người khác chẳng được dừng tay lúc nào. Tỉnh dậy là 2 giờ 30 sáng, tôi đã viết bài này, đọc thông tin lan truyền trên mạng xã hội “cứ tăng 1 độ C thì nguy cơ đột quỵ tăng 10%” đang làm dư luận xôn xao, tôi quyết định viết bài về nắng nóng. Chỉ hai hôm nữa là lập thu, lòng không tránh khỏi tâm trạng, nên tôi mở đầu bài viết hơi lan man xin bạn đọc thông cảm.

𝗧𝗵𝗮̀𝗻𝗵 𝘁𝗵𝗮̣̂𝘁 𝗺𝗮̀ 𝗻𝗼́𝗶 𝘁𝗵𝗼̛̀𝗶 𝘁𝗶𝗲̂́𝘁 𝗻𝗮̀𝘆 “𝗻𝗼́𝗻𝗴 𝗺𝘂𝗼̂́𝗻 𝗰𝗵𝗲̂́𝘁”.

Những ngày qua, tôi nhìn vào bản đồ thời tiết nhiều nơi nhiệt độ lên tới 38 độ C, thấy ở đâu trời cũng đang đỏ rực. Nóng đến nỗi một ngôi nhà ở phố Bắc Cầu (Hà Nội) bốc cháy, ba cháu nhỏ được cứu thoát, sự việc xảy ra lúc 16 giờ chiều ngày 2 tháng Tám. Và ở Đà Nẵng chiều 4 tháng Tám, một căn hộ ba tầng cũng bị ngọn lửa thiêu rụi, may mắn không thiệt hại về người.

Những vật vô tri như cây cối và nhà cửa có nguy cơ bị thiêu rụi thành tro bụi bởi sức nóng, và con người chúng ta còn bị thiêu đốt hơn nữa, thiêu đốt tới mức ngay cả những người nông dân có sức chịu nóng vô địch cũng không thể ra đồng trồng trọ —tất cả sức lực còn lại của họ chỉ là để toát mồ hôi.

Tuy ai cũng than phiền về thời tiết nóng nực, nhưng thực ra, nắng nóng không chỉ khiến người ta khó chịu vì đổ mồ hôi nhiều, mà không cẩn thận mọi người có thể thực sự “chết vì nóng”.

Sáng thứ Năm tuần trước, Đài Truyền hình Việt Nam VTV3 có mời tôi lên sóng trực tiếp chương trình “Cà phê sáng” nói về chủ đề nắng nóng những ngày cuối hè đầu thu, đường link chương trình tôi xin gắn ở cmt đầu tiên nếu mọi người xem thì nhớ bấm like ủng hộ kênh.

𝗧𝗿𝘂̛𝗼̛́𝗰 𝗵𝗲̂́𝘁, 𝘁𝗼̂𝗶 𝗺𝘂𝗼̂́𝗻 𝗰𝗮̉𝗻𝗵 𝗯𝗮́𝗼 𝘁𝗮́𝗰 𝗵𝗮̣𝗶 𝘁𝗿𝘂̛̣𝗰 𝘁𝗶𝗲̂́𝗽 𝗰𝘂̉𝗮 𝗻𝗵𝗶𝗲̣̂𝘁 đ𝗼̣̂ 𝗰𝗮𝗼, đ𝗼́ 𝗹𝗮̀ 𝘀𝗼̂́𝗰 𝗻𝗵𝗶𝗲̣̂𝘁.

Con người thực ra có khả năng chịu lạnh rất tốt. Chỉ cần giữ ấm, con người có thể sống sót ngay cả trên các sông băng, thậm chí sống sót cả ở Nam Cực -60⁰C vào mùa đông và -28,2⁰C vào mùa hè, đó là những nơi chênh lệch nhiệt độ giữa cơ thể người và môi trường là rất lớn. Tuy nhiên, khả năng chịu nóng của con người lại rất kém, chỉ cần nóng một chút là có nguy cơ bị sốc nhiệt.

Ở nước ta, nhiệt độ trên 40°C được coi là mức cao nhất của “tín hiệu cảnh báo đỏ nhiệt độ cao”, nó đe doạ sức khoẻ của bất cứ ai.

Sốc nhiệt là tiếng kêu cứu của cơ thể.

Tại sao cơ thể lại kêu cứu?

Tại vì cơ thể có vấn đề về điều hoà nhiệt độ!

Nó yêu cầu mọi người phải thoát khỏi môi trường nhiệt độ cao càng sớm càng tốt thông qua các triệu chứng như đau đầu (chóng mặt), khát nước, và thậm chí là hôn mê.

Con người là động vật máu nóng, luôn cố gắng duy trì sự cân bằng cơ bản giữa quá trình tạo ra nhiệt và tiêu thụ nhiệt, thông qua hai quá trình này cho phép chúng ta duy trì nhiệt độ cơ thể tương đối ổn định ở mức 37°C. Nhiệt trong cơ thể được tạo ra bởi hai yếu tố, một là quá trình trao đổi chất, hai là hấp thụ từ môi trường. Nhiệt độ cơ thể mất đi thông qua tản nhiệt.

Cơ thể con người là một nguồn bức xạ nhiệt, luôn tạo ra nhiệt. Nếu nhiệt độ môi trường cao hoặc thậm chí vượt quá nhiệt độ cơ thể, cơ thể sẽ cố gắng tản nhiệt. Nhiệt độ môi trường càng cao, nhu cầu tản nhiệt càng cấp thiết. Ngược lại, nếu nhiệt độ môi trường quá thấp, cơ thể sẽ cố gắng làm chậm quá trình mất nhiệt. Nhiệt độ môi trường càng thấp, nhu cầu làm chậm quá trình mất nhiệt càng cấp thiết.

Cơ thể con người có hai cách tản nhiệt: một là dẫn nhiệt & hai là đối lưu nhiệt.

Da người có nhiều lỗ chân lông và tuyến mồ hôi, nó giúp cơ thể tản nhiệt vào không khí thông qua dẫn nhiệt và đối lưu nhiệt, những người có kiến thức vật lí sẽ hiểu khái niệm này rất dễ dàng. Người không có kiến thức vật lí có thể hiểu một cách đơn giản, dẫn nhiệt và đối lưu nhiệt là khi bạn khát nước và muốn uống nước, nhưng cốc nước vừa đun sôi nên rất nóng, làm thế nào để cốc nước mát nước nhanh chóng? Bạn có thể khuấy nhanh bằng thìa, hoặc trung hòa bằng nước có nhiệt độ thấp hơn để nhiệt độ của nước nóng được truyền sang nước lạnh. Đây chính là dẫn nhiệt và đối lưu nhiệt.

Bây giờ chúng ta nói cụ thể hơn về dẫn nhiệt.

Vật lí học dạy chúng ta rằng, dẫn nhiệt là sự truyền nhiệt từ vật thể (hoặc môi trường) có nhiệt độ cao sang vật thể (hoặc môi trường) có nhiệt độ thấp, hoặc từ phần có nhiệt độ cao của vật thể sang phần có nhiệt độ thấp. Hiệu suất của nó chủ yếu được xác định bởi độ dẫn nhiệt (hệ số dẫn nhiệt) của vật liệu (hoặc môi trường) dẫn nhiệt. Hệ số dẫn nhiệt cao hơn cho thấy khả năng dẫn nhiệt tốt hơn, trong khi hệ số dẫn nhiệt thấp hơn cho thấy khả năng dẫn nhiệt kém hơn. Vào mùa hè, mọi người mặc quần áo mỏng hơn, về cơ bản tương đương với việc tiếp xúc trực tiếp với không khí.

Trong các môi trường truyền nhiệt thông thường, không khí có độ dẫn nhiệt thấp nhất, điều này có nghĩa là hiệu ứng tản nhiệt trực tiếp qua không khí rất kém.

Đặc biệt là vào những ngày hè nóng nực, khi nhiệt độ cao và nhiệt độ không khí cũng cao, việc dẫn nhiệt từ cơ thể ra ngoài không khí rất kém hiệu quả và khó khăn. Nếu nhiệt độ không khí vượt quá 37 độ, thì sẽ có hiện tượng dẫn nhiệt ngược trở lại, tức là nhiệt độ từ không khí sẽ truyền vào trong cơ thể, khiến cho nhiệt độ trong cơ thể chúng ta sẽ tăng hơn.

Vậy cơ thể sẽ làm gì lúc này?

Bước đầu tiên là đổ mồ hôi, giúp loại bỏ nhiệt thông qua quá trình bốc hơi. Tuy nhiên, mặc dù nhiệt độ bên ngoài luôn tăng, trong khi mồ hôi không thể chảy liên tục. Mồ hôi được tạo thành từ nước và chất điện giản. Nếu đổ mồ hôi quá nhiều mà không được bù lại, cơ thể sẽ bị mất nước và thiếu hụt chất điện giải, tình trạng này có thể trở nên không thể chịu đựng được theo thời gian!

Thứ hai, ngoài việc toát mồ hôi, cơ thể còn có cách khác để làm mát, đó là cách tản nhiệt thứ hai mà tôi đã đề cập ở trên, tức là đối lưu nhiệt.

Sự đối lưu nhiệt trên bề mặt cơ thể con người thực chất là sử dụng luồng không khí để truyền nhiệt, dùng dòng khí để mang nhiệt đi. Luồng không khí càng mạnh, chẳng hạn như gió tự nhiên, quạt điện, v.v., thì sự đối lưu nhiệt càng hiệu quả và nhiệt độ bề mặt cơ thể tản ra càng nhanh.

Vào mùa đông, chúng ta chỉ cần mặc quần áo đủ dày để ngăn chặn dẫn nhiệt, đồng thời che kín cổ tay áo, cổ áo, gấu áo và các bộ phận khác của quần áo để giảm sự đối lưu nhiệt; như vậy chúng ta vẫn có thể sống ở Bắc Cực và tồn tại ở Nam Cực.

Nhưng vào mùa hè thì ngược lại.

Mùa hè, nhiệt độ không khí đôi khi cao hơn nhiệt độ cơ thể người. Lúc này, nhiệt trong cơ thể không thể tỏa ra và đối lưu qua lỗ chân lông, trong khi nước trong cơ thể lại bị mất qua mồ hôi, khiến cơ thể dễ bị sốc nhiệt.

Sốc nhiệt có thể dẫn đến tử vong. Nhiệt độ cơ thể bệnh nhân có thể tăng nhanh chóng trong thời gian ngắn, lên đến hoặc thậm chí vượt quá 40°C. Ngoài các triệu chứng đau đầu, chóng mặt và suy nhược đã đề cập ở trên, các triệu chứng khác có thể bao gồm thở nhanh, thở nông, mạch yếu (mạch nhanh, cảm giác mảnh mai như sợi chỉ khi ấn vào) và suy giảm ý thức (như mê sảng, hoảng loạn và hôn mê). Nếu không được điều trị kịp thời, tử vong có thể xảy ra.

Trên thực tế, tỉ lệ tử vong do sốc nhiệt cao tới 21% đến 63%.

Ví dụ, mùa hè năm 2021 nhiệt độ cao kéo dài trong nhiều ngày ở Hoa Kỳ, với nhiệt độ vượt quá 40 độ C, đã khiến gần 200 người đã tử vong. Năm 2023, đợt nắng nóng kỉ lục ở Mỹ cũng đã cướp đi hơn 200 sinh mạng. Và năm nay, nắng nóng đã thực sự gây ra những hậu quả nghiêm trọng, với ước tính khoảng 2.300 người tử vong tại 12 thành phố ở châu Âu trong một thời gian ngắn.

𝗧𝗶𝗲̂́𝗽 𝘁𝗵𝗲𝗼, 𝘁𝗼̂𝗶 𝘀𝗲̃ 𝗻𝗼́𝗶 𝘃𝗲̂̀ 𝗯𝗼̂́𝗻 𝗻𝗵𝗼́𝗺 𝗻𝗴𝘂̛𝗼̛̀𝗶 𝗱𝗲̂̃ 𝗯𝗶̣ 𝘀𝗼̂́𝗰 𝗻𝗵𝗶𝗲̣̂𝘁.

➊ 𝑇𝑟𝑒̉ 𝑒𝑚

Có một điều chúng ta rất dễ nhận thấy, trẻ em không biết rét, đêm đông vẫn bật quạt chạy vù vù, chăn không chịu đắp dù sờ vào chân tay lạnh như que kem. Nhưng chỉ cần nóng một chút, trẻ há mồm lè lưỡi, thở ngáp ngáp và dễ ốm.

Mùa hè trẻ em có thể dễ bị say nắng, say nóng và sốc nhiệt hơn người lớn, do một số đặc điểm về thể chất và lối sống của trẻ khác người lớn.

Sinh nhiệt nhiều hơn: Trẻ em có tỉ lệ trao đổi chất cơ bản cao hơn người lớn. Trẻ em sinh ra nhiều nhiệt trao đổi chất trên mỗi kg trọng lượng cơ thể hơn người lớn.

Khả năng hấp thụ nhiệt tốt hơn: Trẻ nhỏ có tỉ lệ diện tích bề mặt trên trọng lượng cơ thể cao hơn người lớn, khiến trẻ dễ hấp thụ nhiệt hơn trong môi trường nóng.

Khó khăn trong việc tản nhiệt: Trẻ em có lượng mồ hôi ít hơn người lớn và thể tích máu tuyệt đối nhỏ hơn nên hiệu quả tản nhiệt qua mồ hôi và tuần hoàn máu không tốt bằng người lớn.

Không thích uống nước: Nhiều trẻ em rất hiếu động và năng động, nhưng đồng thời lại không chủ động bổ sung nước.

➋ 𝑁𝑔𝑢̛𝑜̛̀𝑖 𝑏𝑒́𝑜 𝑝ℎ𝑖̀

Người béo phì có lớp mỡ dưới da dày, mỡ là lớp cách nhiệt nên rất khó để tản nhiệt ra khỏi cơ thể, người béo phì cũng ít đổ mồ hôi. Vì thế, mùa hè đến người béo phì thường phải cởi trần trùng trục, mồm há hốc và lưỡi thè dài rớt dãi, luôn muốn ngâm mình trong nước lạnh.

➌ 𝑁𝑔𝑢̛𝑜̛̀𝑖 𝑐𝑎𝑜 𝑡𝑢𝑜̂̉𝑖 𝑣𝑎̀ 𝑛𝑔𝑢̛𝑜̛̀𝑖 𝑐𝑜́ 𝑏𝑒̣̂𝑛ℎ 𝑛𝑒̂̀𝑛

Người cao tuổi và những người mắc bệnh nền (như tiểu đường và bệnh tim mạch) có tỉ lệ tử vong cao nhất sau khi mắc các bệnh liên quan đến nhiệt độ cao.

➍ 𝑁𝑔𝑢̛𝑜̛̀𝑖 𝑙𝑎̀𝑚 𝑣𝑖𝑒̣̂𝑐 ℎ𝑎𝑦 𝑡𝑎̣̂𝑝 𝑙𝑢𝑦𝑒̣̂𝑛 𝑡𝑟𝑜𝑛𝑔 đ𝑖𝑒̂̀𝑢 𝑘𝑖𝑒̣̂𝑛 𝑛ℎ𝑖𝑒̣̂𝑡 đ𝑜̣̂ 𝑐𝑎𝑜.

Người lao động ngoài trời phải tiếp xúc trực tiếp với nhiệt độ cao, và nhiều người trong số họ làm các công việc chân tay, chẳng hạn như công nhân vệ sinh và công nhân xây dựng. Nhiều quân nhân và vận động viên cũng tập luyện ngoài trời. Điều này làm tăng nguy cơ say nắng. Theo một nghiên cứu của Hoa Kỳ, từ năm 2005 đến năm 2009, trung bình hơn 9.000 vận động viên trung học ở Hoa Kỳ bị say nắng do gắng sức mỗi năm.

𝗕𝐚̂𝘆 𝗴𝗶𝗼̛̀, 𝘁𝗼̂𝗶 𝘀𝗲̃ 𝗻𝗼́𝗶 𝘃𝗲̂̀ 𝗺𝗮̂́𝘆 𝘁𝗵𝗼́𝗶 𝗾𝘂𝗲𝗻 𝘅𝗮̂́𝘂 𝗰𝗼́ 𝗵𝗮̣𝗶 𝗰𝗵𝗼 𝘀𝘂̛́𝗰 𝗸𝗵𝗼𝗲̉ 𝗻𝗲̂𝗻 𝘁𝗿𝗮́𝗻𝗵, 𝗰𝘂̀𝗻𝗴 𝘃𝗼̛́𝗶 đ𝗼́ 𝗹𝗮̀ 𝗻𝗵𝘂̛̃𝗻𝗴 𝘃𝗶𝗲̣̂𝗰 𝗻𝗲̂𝗻 𝗹𝗮̀𝗺.

① 𝑇𝑎̣̂𝑝 𝑡ℎ𝑒̂̉ 𝑑𝑢̣𝑐 𝑏𝑢𝑜̂̉𝑖 𝑠𝑎́𝑛𝑔.

Bạn cần nhớ rằng sáng sớm là “ác quỷ” của đột tử tim và đột quỵ não. Bở vì trong lúc ngủ, dây thần kinh phế vị của hệ phó giao cảm chiếm ưu thế, trong khi thức dậy là dây thần kinh giao cảm tiếp quản. Thức dậy buổi sáng tập thể dục, hệ thần kinh giao cảm kích thích gây tăng tiết adenaline, dễ tăng huyết áp. Hơn nữa, lục phủ ngũ tạng vừa thức dậy chưa dễ thích nghi, trong khi ngủ cơ thể bị mất nước gây tăng độ nhớt của máu. Tất cả những điều đó dễ gây nhồi máu cơ tim và tai biến mạch não.

Ngoài ra, sáng mùa hè có sự chênh lệch nhiệt độ ngày và đêm khá lớn, làm cho tầng đối lưu khó thoát các hạt bụi mịn, nên ô nghiễm không khí buổi sáng rất nặng nề.

Vậy, thay vì tập thể dục buổi sáng thì hãy đi dạo nhẹ nhàng, nên tập thể dục vào buổi chiều tối.

② 𝑈𝑜̂́𝑛𝑔 𝑛𝑢̛𝑜̛́𝑐 đ𝑎́ 𝑙𝑎̣𝑛ℎ.

Mùa hè, mọi người sẽ thích uống nước lạnh, vì nước lạnh uống vào sẽ giải nhiệt ngay lập tức, nhưng chúng chỉ làm giải nhiệt tạm thời chứ không làm mát cơ thể thực sự. Uống nước nóng là cách tốt nhất để giảm nhiệt và giải khát, vì nước nóng làm cho mạch máu trong cơ thể giãn và tăng hoạt động, đưa nhiều máu đến ngoại vi giúp thúc đẩy tuyến mồ hôi thực hiện đổ mồ hôi, từ đó dẫn nhiệt ra khỏi cơ thể thông qua mồ hôi.

③ 𝑇𝑎̆́𝑚 𝑛𝑢̛𝑜̛́𝑐 𝑙𝑎̣𝑛ℎ

Tắm nước lạnh là thói quen của tất cả mọi người trong mùa hè, vì nó làm mát da ngay lập tức, cảm giác dễ chịu. Nhưng nước lạnh sẽ gây co mạch làm ngăn cản quá trình tản nhiệt. Ngược lại, tắm nước nóng giúp mạch máu và mao mạch ở da giãn ra, từ đó giúp tản nhiệt tốt, cơ thể sẽ cảm thấy khoan khoái dễ chịu và mát mẻ. Nên ngâm chân vào nước nóng, đông y quan niệm chân là trái tim thứ hai của cơ thể con người, ngâm chân nước nóng giúp khí huyết lưu thông.

④ 𝑂̛̉ 𝑡𝑟𝑜𝑛𝑔 𝑝ℎ𝑜̀𝑛𝑔 đ𝑖𝑒̂̀𝑢 ℎ𝑜𝑎̀

Những ngày nhiệt độ quá cao, mọi người thích bật điều hoà thật lạnh, để gió thổi trực tiếp vào người. Chủ đề này tôi đã nói nhiều lần. Hãy nhớ rằng mạch máu và xương khớp rất kị với gió lạnh. Tôi lấy ví dụ, gió lạnh thổi vào cổ hay vào gáy, dẫn đến hiện tượng co cơ, làm cho cổ vai gáy bị đau mỏi dẫn đến viêm hay thoái hoá đĩa đệm cột sống, động mạch cảnh và động mạch sống nền cũng bị co thắt làm cho máu lên não không tốt dẫn tới đau đầu. Ngoài ra, các khớp xương, đặc biệt là khớp gối và khớp bả vai rất dễ bị viêm bao hoạt dịch, bị đông cứng khớp. Nên để điều hoà 27 – 28 độ, vừa tiết kiệm điện vừa tránh hại đến sức khoẻ, nhớ giữ cổ, cột sống và khớp bằng quấn khăn hoặc đắp chăn mỏng.

𝗖𝘂𝗼̂́𝗶 𝗰𝘂̀𝗻𝗴, đ𝗲̂̉ 𝘁𝗼̂𝗶 𝗻𝗼́𝗶 𝘃𝗲̂̀ “𝘁𝗮̆𝗻𝗴 𝟭 đ𝗼̣̂ 𝗖 𝘁𝗵𝗶̀ 𝗻𝗴𝘂𝘆 𝗰𝗼̛ đ𝗼̣̂𝘁 𝗾𝘂𝘆̣ 𝘁𝗮̆𝗻𝗴 𝟭𝟬%”.

Từ năm ngoái năm kia cho đến nay, tôi thấy một số bác sĩ và báo chí có nói về điều này, đến hôm qua thì lại bắt đầu xôn xao.

Thực ra nói 10% có lẽ hơi quá.

Tôi không biết mọi người lấy nguồn nào, nhưng tôi đọc một số nghiên cứu, thì có một số tác giả nói đại khái là mùa hè nắng nóng quá mức thì nguy cơ tột quỵ não tăng x% và nguy cơ đột tử tăng y%, trong đó x và y thuộc khoảng (3;7) là cùng, tuỳ theo từng tác giả. Không khó để tìm được mấy bài báo quốc tế nói như thế này, nếu ai chất vấn nguồn, thì để tôi copy một vài link giửi trong cmts, nhưng tôi nghĩ là ai quan tâm có thể tìm kiếm sẽ thấy ngay chứ không cần mất thời gian.

𝑉𝑖𝑒̂́𝑡 đ𝑒̂́𝑛 đ𝑎̂𝑦 𝑡ℎ𝑖̀ 𝑡𝑜̂𝑖 𝑐𝑢̃𝑛𝑔 ℎ𝑎́ 𝑚𝑜̂̀𝑚 𝑟𝑎 𝑟𝑜̂̀𝑖, 𝑣𝑖̀ 𝑚𝑎̂́𝑦 𝑛𝑔𝑎̀𝑦 ℎ𝑒̀ 𝑛𝑜́𝑛𝑔 𝑞𝑢𝑎́, ℎ𝑜̂𝑚 𝑛𝑎̀𝑜 𝑐𝑢̃𝑛𝑔 𝑘ℎ𝑎́𝑚 𝑏𝑒̣̂𝑛ℎ 𝑥𝑢𝑦𝑒̂𝑛 𝑡𝑟𝑢̛𝑎 𝑘ℎ𝑜̂𝑛𝑔 đ𝑢̛𝑜̛̣𝑐 𝑛𝑔ℎ𝑖̉ 𝑐ℎ𝑢̛́ đ𝑢̛̀𝑛𝑔 𝑛𝑜́𝑖 𝑐ℎ𝑢𝑦𝑒̣̂𝑛 𝑎̆𝑛, 𝑐𝑢̃𝑛𝑔 𝑚𝑎𝑦 𝑏𝑎̆́𝑡 đ𝑎̂̀𝑢 𝑡𝑢̛̀ ℎ𝑜̂𝑚 𝑛𝑎𝑦 𝑐ℎ𝑜 đ𝑒̂́𝑛 ℎ𝑒̂́𝑡 𝑡ℎ𝑢̛́ 𝑁𝑎̆𝑚 𝑡ℎ𝑖̀ 𝑡𝑟𝑜̛̀𝑖 𝑐𝑢̃𝑛𝑔 𝑑𝑖̣𝑢 𝑚𝑎́𝑡 𝑣𝑎̀ 𝑙𝑎̂́𝑡 𝑝ℎ𝑎̂́𝑡 𝑚𝑢̛𝑎../.